Senin, 15 Agustus 2016

Lala Gera-era ma Huhuo ba Zekola Wangandrö Ba BNKP (versi SZ) 2

LALA GERA-ERA BA WANGAI HUHUO BA ZEKOLA WANGANDRÖ

BA LUO MIGU TANGGAL 14 AGUSTUS 2016

1 Fetero 1:13-21

                                                                                                                               

                                                                                                                              I.            Famörögö

Sura 1 Fetero andre nisura zinenge Yesu, Fetero, nitandrösaigönia ba niha Yehuda si no tobali niha Keriso si no muzaewe ba zi lima banua (1Fet. 1:1), sigöna famakao, folohi ba fango’aya nilau Kaizaro Nero (± 64 M)(fahela 1Fetero 1: 6-7). Ifa’ohe’ö zura andre ba wanga’aro’ö tödöra ena’ö lö laröi Yesu, hiza i ena’ö itugu lafalua zomasi Lowalangi, laforoma’ö wa niha si sökhi, si fabö’ö moroi ba niha gulidanö sito’ölö ira. Andrö sura andre tenga ha khö niha Yehuda si no tobali niha Keriso moguna, hiza ba niha Keriso ba zi sagörö ulidanö.
      II.            Nihöndrögö
       Föna daromali nibasoda andre idunö-dunö khöda wa no tatema wangorifi nosoda moroi khö Lowalangi. Börö da’ö böi taröi Lowalangi he na göna famakao, folohi, fango’aya ba abula dödö. Ba ginötö alua da’ö khöda na’i ba ta’oroma’ö wa niha Keriso sindruhu ita. Hadia nifaluada, ya’ia da’ö:
1.         Ay. 13: Ta’okhögö wa’aro dödö ba fanötöna khö Lowalangi. Moguna sibai wa’aro dödö na itörö ita fanandraigö. Na lö fa’aro dödö ba alio sibai faröi. Ba hadia mbörö wa lö hadöi fa’aro dödö ya’ia da’ö na lö fa’aboto ba dödö ba ma zui aombö dödönia ba ni’ilania. Andrö fa’aro dödöda ya’ita niha Keriso modane-dane ba wa’aboto ba dödö ba fa’afaduhu dödö wa Yesu Keriso andrö da’ö zi no mate salahida ba si no maoso moroi bangai zimate same’e khöda fangorifi nosoda. Inönö na sa, ya so khöda wanötöna. Na so khöda wanötöna ba aro göi ita ba lö faröi. Hadia nitötönada ya’ia da’ö wa fa’auri si lö aetu da’ö nibe’e Lowalangi khöda na anau gölöda.
2.         Ay. 14: Tobali iraono solo’ö, sondröi amuata föna. Tandra  wangomasi’ö Lowalangi ya’ia da’ö so wolo’ö. Na i’omasi’ö atö zatuania iraono ba lö tola lö’ö igo’ö zomasi namania. Simanö göi niha Keriso, tandra wa’omasinia khö Lowalangi ba igo’ö goroisa Lowalangi. Ba fefu ngawalö mbua-bua horö ba boto niha taröi da’ö börö me no tana khö Lowalangi sa’ae ita. Hadia mbua-bua andrö? (tafaigi ba Galatia 5:19-21).
3.         Ay. 15,16: Ta’amoni’ö ita me no ni’amoni’ö Lowalangida. Eluaha ni’amoni’ö ba da’e: faehu ma tefabö’öni ma zui ni’oniaigö. Ba tetandrösaigö hadia ia andrö khö Lowalangi (‘berbeda dengan’ atau ‘terpisah dari). Niha Keriso lafotöi banua ni’amoni’ö hewa’ae mböröta fagölö manö niha Keriso faoma niha bö’ö fefu, si so horö, hiza i no tobali tefaehusi ma zui tobali fabö’ö moroi ba niha tanö bö’ö. Niha Keriso tobali tana khö Lowalangi. Lafotöi ita ni’amoni’ö  tenga eluahania fabali ita moroi ba gulidanö, tetapi eluhania tebai zi lö’ö faehu ita moroi ba niha gulidanö sito’ölö, ba gamuata horö (Rm. 12:2), simane: falimo niha gulidanö, ya’ita tatörö zindruhu; fakaerua ma mohorö niha gulidanö, niha Keriso lö faröi khö wo’omonia ba tanö bö’önia; ta’amoni’ö ita ba wehede, ba ngawalö ni’era-era dödö, ba tanö bö’önia na sa.
4.         Famasugi: talau zi no iwa’ö khöda moroi yawa mege börö me no tasöndra wangorifi andrö si’otarai Lowalangi. Börö me no ihöli ita Yesu Keriso. Hadia zi no mube’e bõli ba wangefa’õ ya’ita moroi ba wa’auri si lõ boto andrõ? Tenga si tola tekiko nibe’e famu’ania, firõ ba ma ana’a, no fondrege zebua bõli, ya’ia da’õ, Yesu Keriso samõsa, si tobali ono mbiribiri si lõ sinegu, si lõ si ta’unõ, nibe’e sumange khõ Lowalangi. Börö da’ö damamati khö Lowalangi ba ha khö-Nia manötöna ita.

Sambua duma-duma (ilustrasi) ya’ia da’ö. So samösa ndraono si lö ama si lö ina, si lö sondrorogö. Halöwönia ero ma’ökhö mangalu-ngalui sasao, ba i’a ösa na so gö nisöndrania ba da’ö. Da’a asese ta’ila ba mbanua segebua misa. Ba zisamusa inötö, möi razo manörö ba mbanua andrö, ba i’ila ndraono andrö. Andrö tumbu ba dödönia wa’ahakhö dödö, ihalö ndraono andrö, i’ohe ba nomonia ba ibali’ö ononia, simane ono ni’omasi’önia. Iheta nukha si lö sökhi khö ndraono andrö, ba i’angali’ö nukha sibaga ba sibohou, ba ibönökhi ngawalö zoguna ero ma’ökhö khö ndraono andrö. Molo’ö ya’ita hadia ia zoguna ifalua ono andrö? Siföföna, tatu mangandrö sibai saohagölö dödö ndraono andrö ba ifalua zomasi namania, ibabaya halöwö ba i’o’ö zomasi namania amaedola fangandrö saohagölönia da’ö. Sidua, amuatania sa’e fabö’ö, hiza simane lala wa’auri nono razo, so wa’amoadu, lö ifuli ilau gamuatania me sangalui sasao ia. Sitölu, lö fa’aombö dödönia gofu hadia ia zoguna khönia ba he na so gameta’uönia ibe furinia, me faduhu dödönia ono razo ia, irorogö ia amania.
Simanö ita göi banua Yesu, ya’ita andre ba no niha sebua horö, niha si tekiko ba si lö guna ena’ö. Hiza börö wa’omasi Lowalangi khöda andrö ibali’ö ita ononia, ibali’ö ita tana khönia, ba mate nononia salahida awena tola tobali ono-Nia ita. Hiza iada’e me no tobali ono Lowalangi ita, hadia zi tola tafalua khö-Nia? Siföföna, ta’andrö sibai saohagölö khö Lowalangi me no ihakhösi tödö ita. Taforoma’ö wangandrö saohagölö ba mbua-bua sero ma’ökhö, ta’o’ö li-Nia, ena’ö somuso tödö wamaiginia ya’ita. Sidua, datalau gamuata simane ono Lowalangi, taröi gamuata wa’aniha, fa’omasi nösi, halöwö fa’a’ulidanö, horö, hiza i tobali bohou ita ba gamuata ni’amoni’ö simane Ama sogaoni ya’ita, no nia’amoni’ö. Sitölu, böi aombö dödöda ba ngawalö zoguna khöda ba he na so gameta’uöda, me faduhu dödöda ono Lowalangi ita, ba irorogö ita Amada si so ba zorugo andrö.


III.            Fanöfaigö

          Dozi ita sanguma’ö wa niha Keriso si no manema fangorofi moroi khö Zo’aya, tebai zi lö’ö ifalua:
  1. 1.       Data’aro’ö dödöda khö Yesu gofu hadia zalua khöda. Ba manötöna khö Yesu ena’ö lö faröi.
  2. 2.      Tabali’ö ita iraono solo’ö khö Lowalangi. Taröi sa’ae fefu horö, si lö atulö, amuata föna. Ya’ita iada’e niha nibohouni, samalua bua-bua wa’a’ono Lowalangi. Ba hadia halöwö nibe’e ba dangada, böi so wamadaö, böi so wanufa dödö ba nawö, datalulu wa’aurida khö Lowalangi si lö mamalö-malö.
  3. 3.    Ta’amoni’ö ita me no ni’amoni’ö Lowalangida. Eluahania sindruhu-ndruhu tabali’ö tana khö Lowalangi wa’aurida.
  4. 4.     Börö me no ihöli ita Yesu Keriso andrö wa tola mamati ita khö Lowalangi andrö datafaduhusi tödö ba ha khö-Nia manötöna dödöda.


Minggu, 07 Agustus 2016

Lala Gera-era ma Huhuo ba Zekola Wangandrö Ba BNKP (versi SZ)

LALA GERA-ERA BA WANGAI HUHUO BA ZEKOLA WANGANDRÖ

BA LUO MIGU TANGGAL 7 AGUSTUS 2016

HEBERAIO 11:8-16

                                                                      I.  Amakhaita

     Sura Heberaio andre tetandrösaigö ba niha Yehuda si no tobali niha Keriso (orang Kristen Yahudi) sigöna famakao ba folohi me luo Kaizaro Nero. Me luo da’ö lagohi ba lafakao dozi niha Keriso, ba na la’ila tenga niha Keriso niha andrö no niha Yehuda ba te’efa’ö ira. Börö da’ö so moroi ba gotalua mbanua niha Keriso zamuli ya’ira ba halöwö ba ba huku niha Yehuda ena’ö tola te’efa’ö ira ba wamakao andrö. So göi ba gotaluara zabua ba wondröi agama Yehuda me no to’ölö ira i’otarai meföna, andrö mangawu-ngawuli dödöra ba huku agama Yehuda andrö. Hiza amuatara andre no amaedola zimanga mböli ba dalifusöra samati khö Keriso, ba fefaora ba halöwö ba ba huku agama Yehuda no amaedola zangosilö’ögö hadia nifalua Yesu khöra.
     Andrö wa sanura sura andre izaraini khöra wa’sökhi Duria Somuso Dödö ba khö Yesu Keriso moroi ba gamabu’ula ba huku ba khö Moze. Ba wama’emania tuho andre, lö i’ide-ide’ö zi tohöna (huku Moze), hiza’i i’oroma’ö wa fondrege zisökhi zibohou. Lö i’ide-ide’ö agama Yehuda, hiza’i Amabu’ula Sibohou (Perjanjian Baru) andrö wangali ba samönui ba wamalua ya’ia (menggenapi). I’ombakha’ö fefu da’a sanura sura andre ena’ö tola aboto ba dödö niha Keriso Yehuda ba tola latimba tödöra gamaehuta agama Yehuda (Yudaisme) faoma  Amabu’ula Sibohou ba khö Keriso. Ba ena’ö abe’e dödöra ba lahalö gangetula ba wolo’ö Keriso sabölö sökhi andrö.
     Ba gamaudu nibasoda andre ba Heberaio 11, sanura sura andre ihöndrögö sibai nifotöi “famati”. Hadia mbörö? Börö me famati andrö zame’e fa’abölö ba samaliaro era-era ba tödö niha Keriso ba ginötö so wanandraigö irege lö laröi Keriso andrö. Hiza ha famati zame’e so wa’anau gölö, ba fa lö faröi, ba fa lö awuwu ba wamati sindruhu (agama yang benar dalam Yesus Kristus). Andrö ifadari-dari’ö wanguma’ö sanura sura andre ba Heb. 10:38-39, imane: “Ba dozi banua-Gu satulõ ba falukha wa’afaduhu dõdõ ba te’orifi; ba na so ba gotaluara zawuwu, ba lõ omasi Ndra’o khõnia. Ba ya’ita andre tenga banua sawuwu ba selungu. Hiza i, ya’ita banua si faduhu tõdõ khõ Lowalangi ba si no mu’orifi.”

         II.  Angerönua

1.        [Nihöndrögö ba ay. 8-10] Famati andrö modane-dane ia ba gamabu’ula li Lowalangi, börö da’ö tatou’ö wa’aurida ba danga-Nia, ena’ö mohalöwö Ia ba wa’aurida, me faduhu dödöda ha Ya’ia zitola mangorifi ya’ita.
Ba daroma li Lowalangi nibasoda oroma khöda wa me ikaoni Gaberahamo Lowalangi wanawa nahia silö ni’ílania ba molo’ö Gaberahamo, gösö ifalua, lö khönia fanofu ma fabu’asa. Asese ba niha, oya fabu’a ua awena mofanö. So göi asala isofu ba fabu’a ba lö sa dania i’o’ö. No ta’ila genoni Lowalangi andrö Yona, no i’ila na’i nahia hezo numalö ba lö gösö ifalua sa’atö zomasi Lowalangi.
Ta’ila na sa wa tobali sifatewu Gaberahamo ba danö amabu’ula andrö. Lö aoha tobali niha sifatewu, tatu oya manö gameta’uö, ba akaola dödö. Ba hiza itaögö manö da’ö Aberahamo, itema’ö fao fa’ebolo dödö zilösökhi zi so ba mbanua andrö ba i’andrö saohagölö na so gamuatara sisökhi. Hiza tanö andrö ha tanö nifabu’u tobali ondröita mitou khönia ba ba ma’uwunia, tenga ba wangokhögö iada’e. Eluahania tetandraigö nasa wamatinia ba ginötö sara, ba hiza ibase’ö manö sifao fanötöna. Itaria niha na’i lö sabar  ba wombase’ö. Ha lö ni’ilania iada’e ba iwa’ö “ae... tola na ya’ia manö ya andre, lö alua i ...”
Hana wa i’o’ö manö khö Lowalangi Aberahamo, hana wa itaögö manö fefu gakaola ba tola ibase’ö manö gamabu’ula si lö ni’ilania andrö? Börö me aboto ba dödönia ba faduhu dödönia haniha zifawu’u li khönia, no Lowalangi Sabölö ba Satulö sangila mamalua nifabu’unia. Da’e kunci ba wamati Gaberahamo, ya’ia da’ö  tandrösa wamatinia (objek iman) ya’ia Yehowa Lowalangi. Börö da’ö itou’ö wa’aurinia ba ifafaduhusi’ö tödö wa’aurinia ma’asambua khö Lowalangi (dia bersandar dan mempercayakan dirinya kepada Tuhan). Aboto sibai ba dödönia wa no sambö fa’abölö ia, andrö ifaduhusi tödö Lowalangi sabölö andrö.
Duma-duma sahatö wamati andrö hulö danga kambölö sanundreheni tanga kabera. Tanga kambölö no amaedola Lowalangi ba tanga kabera ya’ia niha gulidanö. Na i’efasi ia tanga kambölö ba aekhu manö tou danga kabera. Eluaha wamati ba da’a ya’ia da’ö “bersandar” khö Lowalangi, lö fa’abölö ba niha andrö, tebai zi lö’ö itundreheni ia Lowalangi. Na lö Lowalangi ba saekhu tekiko ita. Duma-duma tanö bö’ö, simane niha sibalunö sedöna mangötö lala sebua. Tatu lö i’ila i’ötö samösa. Ba na so niha sama’ötö ya’ia tebai zi lö’ö ifaduhusi tödö ua niha solohe tangania. Tebai zi lö’ö faduhu dödönia wa tola i’ohe dangania niha andrö, awena dania itou’ö wa’aurinia. Eluaha wamati ba da’e itou’ö wa’aurinia me sambö fa’abölö ia (mempercayakan diri kepada Tuhan). Ada pernyataan yang mengatakan: “iman adalah suatu penyerahan diri total kepada Allah: Diri, karya dan Firman-Nya. Iman adalah mempertaruhkan hidup kita pada kelayakan Allah untuk dipercaya.”
Moroi ba daromali andre moguna göi muangerönusi haniha dandrösa wamatida ma ha’ökhö mamati ita. Me tola manö fasala ita ba wamati. So dombua ngawalö wamati andre, ya’ia da’ö “famati sebua” ba “famati sindruhu”. Tola manö ebua wamatida, ba ha’ökhö ua mamati ita? Ato niha iada’a mamati ia ba lowalangi tanö bö’ö, ma zui ba wa’abölönia samösa. Tatu fasala dane-dane wamati simane me lö i’ohe ita ba wa’ohauhau dödö. Lö tola tafaduhusi tödö zi lö fa’abölö ba wangorifi ya’ita.
Hiza ya’ita niha Keriso, tandrösa wamatida ya’ia Lowalangi si no möi ba gulidanö ba döi Yesu Keriso. Iwa’ö Faulo ba zura 1 Kor. 15:14 “Ba na lö mususugi Keriso, ba no zaya-zaya gölö göi wangombakha’öma, ba zayazaya gölö göi wamatimi.” Eluahania fa’amate ba femaoso Yesu Keriso da’ö duho (pusat) wamati niha Keriso. Ha Yesu Keriso zi tola molohe ya’ita khö Nama ba zorugo (Yoh. 14:6). Ba niha si so famati simane, famati sindruhu andrö ba khö Keriso Yesu, tobali ira simane samati andrö ba zura Heberaio, lö ata’u ira he la’o’aya, lafakao, lakuru, ba ma labunu, börö me aboto ba dödöra ha’ökhö faduhu dödöra ba hezo ofeta ira he na mate ira. Hewisa wamatida ya’ita banua niha Keriso, hadia ba dandrösa saro ba ma ba dandrösa si lö fa’abölö?
2.        [Nihöndrögö ba ay. 11] So wa’atedou nifotöi famati (pertumbuhan iman) (F. Fet. 1:6-7). Famati andrö lö langsung ebua ia, hiza’i proses wa’atedounia. Ma tawalinga me ama zamati Gaberahamo ba famatinia andrö situmbunö manö ba dödönia langsung ba lö manö göna ia abula dödö ma fanandraigö sa’ae, ba simanö göi Zara awö nga’ötönia. Hiza’i ya’ira fagölö simane ya’ita no latörö wa’aombö dödö ba abula dödö. Me möi tome Mala’ika ba wamatunö khö Gaberahamo wa so dania nga’ötönia, ba ma’iki dödö Zara ba wa lö fa’afaduhu dödö. Mendrua manö me no itehegö so niha bö’ö ba gotaluara Aberahamo, ya’ia Hagara. Ba hana i wa ba zura Heberaio andre tesura wa niha samati göi Zara? Börö me no so wa’atedou wamati Zara. Atulö sa wa no irai aombö dödönia meföna, hiza’i no te’efa’ö ba te’olifugö khönia da’ö, börö me ifuli faduhu dödönia wa Yehowa Lowalangi andrö lö faröi ba Ifalua zino ifabu’u.
Famati göi andrö te’oroma’ö ba tola tedou ia ba ginötö so gabula dödö. Te’oroma’ö wamati “Nama Zamati” andrö, Aberahamo, ba ginötö tekaoni ia ba wanawa banua bö’ö si lö ni’ilania, ba me te’andrö nononia si ha samösa tobali sumange nitunu. Sindruhunia abula dödö da’a, ba tola itahigö Zo’aya ba tobali awuwu wamatinia. Hiza’i ba zalua khönia andrö te’oroma’ö wamatinia ba itugu tedou börö me faduhu dödönia khö Yehowa ba i’o’ö zomasi Lowalangi. Faduhu dödönia wa me Lowalangi zogaoni, ba Lowalangi göi zanuturu lala ba sifa’awö khönia ba lala döröwania. Simanö göi me Lowalangi zangandrö ononia si ha samösa faduhu dödönia wa tola i’orifi Lowalangi mangawuli (11:19).
Simanö göi khöda banua niha Keriso, datadou’ö wamatida khö Lowalangi. Ya’itugu faduhu dödöda khö-Nia. Hiza’i famatida andrö te’oroma’ö ia ba gabula dödö, andrö böi tokea ita, ba böi awuwu wamatida, tobali na’i fondrou’ö wamatida zimanö. Andrö böi alio tatahigö Lowalangi nagöna ita fanandraigö, börö me fangehao wamatida da’ö. Tola göi ötimba tödöu ha wa’ebua wamatimö ba ginötö wamakao andrö.
3.        [Nihöndrögö ba ay. 13-16] Ya’ita niha ha sifatewu ba ha sikoli ba gulidanö andre. Ya humulu dödöda ba mbanua sabölö sökhi, ba mbanua zorugo andrö (F. 1Fet. 2:11) Famati nga’ötö Gaberahamo no simane famati wurugöra göi. Ya’ira andre no awö Gaberahamo sanema amabu’ula li ba hiza na’i lö fakhamö la’okhögö danö amabu’ula andrö moroi khö Lowalangi. Hewa’ae simanö lö sa’ae tumbunö ba dödöra wangawuli ba mbanuara mege börö me abölö lagohi tödöra danö sabölö sökhi ya’ia mbanua zorugo andrö. Fogohi banua sabölö sökhi andre modane-dane ba wa’aboto ba dödö wa nahia si so ira iada’e no naha salio tekiko ba adudu. Andrö ha sifatewu ba ha sikoli ira ba gulidanö andre, so sa dania naha so’ahonoa ba si lö mamalö-malö sabölö sökhi moroi ba nahiara iada’e. Faduhu dödöra wa Yehowa Lowalangi zohönaigö nahia andrö, andrö latötöna sibai tödöra, ba lö adöni sibai dödöra ma laduhugö ba wangalui hadia ia ba gulidanö andre. Ba famati andre sindruhunia tola göi tobali fondrara dödöra na inötö göna ira fa’abu dödö ba mbanua sifatewu ira. Tola lawa’ö tödöra, hiza lö sa’atö arara ndra’o ba danö andre, so dania ginötö falukhado wa’ohahau dödö ba danö nibe’e Nama ba zorugo ba taya fefu wa’erege dödö ba fefu gakaola andrö.
Si manö göi no amaedola wamati niha Keriso wamati andre. Niha Keriso faduhu dödönia wa tenga nahania si’ogötö’ö gulidanö andre, hiza’i manötöna dödönia ba mbanua so’ahonoa ba si lö mamalö-malö soroi Lowalangi. Andrö lö iduhugö ba i’eregesi dödönia wangalui fa’auri ba gulidanö, ba lö göi abu sibai dödönia na göna ia fanandraigö, famakao, abula dödö börö me terara dödönia na itörö tödönia wa ha si sabata nirasoinia, so sa dania ginötö irasoi wa’ohahau dödö ba mbanua soa’honoa andrö nihönaigö Lowalangi ba zorugo.

                                                                                                                                                         
   III.    Amarahuta

        Taroma li Lowalangi andre tobali fondrara dödö ba fangabölö niha Keriso ba wanörö ulidanö andre, ba ginötö so wolohi, wamakao, ameta’uö, abula dödö, fanandraigö. Hiza taroma li andre ifa’ema khöda ena’ö:
1)    Famatida andrö famati sindruhu khö Lowalangi ni’ilada ba döi Yesu Keriso. Böi taröi Ia.
2)    Yasitedou wamatida he na göna ita fanandraigö.
3)    Data’osindruhugö wangalui banua Zo’aya me ba da’ö so wa’ohahau dödö sindruhu ba si    lö mamalö-malö._sz




Yaduhu